Koń trojański, bardziej znany jako trojan, to rodzaj złośliwego oprogramowania, które podszywa się pod legalne i użyteczne aplikacje, aby zainfekować komputer lub urządzenie mobilne. Choć nie replikują się same, jak wirusy, trojany otwierają drzwi do wielu złośliwych działań, takich jak kradzież danych czy zdalne sterowanie urządzeniem. W artykule wyjaśniamy, jak działają te wirusy oraz jak się przed nimi chronić.
Jak działają trojany?
Trojany, podobnie jak ich mitologiczny odpowiednik, wykorzystują podstęp, aby dostać się do wnętrza systemu i wyrządzić szkody. Podszywając się pod przydatne narzędzia, instalują niepożądane elementy, które mogą poważnie uszkodzić komputer lub smartfon. Mogą one otwierać furtki dla innych złośliwych działań, takich jak kradzież danych czy szpiegowanie użytkownika.
Jednym z najczęściej spotykanych rodzajów trojanów są tzw. backdoory, które umożliwiają hakerom zdalny dostęp do systemu. Z kolei oprogramowanie szpiegujące gromadzi dane osobowe i finansowe, przekazując je do atakującego. Ransomware to kolejny typ trojana, który blokuje dostęp do systemu, żądając okupu za jego odblokowanie.
Rodzaje trojanów
Różnorodność trojanów sprawia, że trudno jest precyzyjnie opisać każdy rodzaj. Niemniej jednak, najpopularniejsze z nich to:
- Backdoor – pozwala na zdalny dostęp do systemu, umożliwiając kradzież danych i instalację dodatkowego malware.
- Oprogramowanie szpiegujące – monitoruje aktywność użytkownika, zbierając dane osobowe i finansowe.
- Ransomware – blokuje dostęp do systemu, wymagając okupu za jego odblokowanie.
- Bomba logiczna – aktywuje się po wykonaniu określonej czynności, np. uruchomieniu aplikacji.
Jak trojany zarażają urządzenia?
Trojany mogą dostać się do naszych urządzeń na wiele sposobów, a ich autorzy stale rozwijają nowe metody, które mogą przechytrzyć zarówno użytkowników, jak i oprogramowanie antywirusowe. Najczęściej infekcje te rozprzestrzeniają się poprzez:
- Wiadomości e-mail – trojany mogą być ukryte w załącznikach lub linkach w wiadomościach.
- Pobieranie aplikacji – instalacja programów z nieoficjalnych źródeł może otworzyć furtkę dla trojanów.
- Urządzenia zewnętrzne – zainfekowane pendrive’y mogą przenieść trojany na komputer.
Przykłady z przeszłości
Historia trojanów sięga lat 70. XX wieku, kiedy to program ANIMAL ukrywał się pod postacią niewinnej gry. W późniejszych latach trojany ewoluowały, stając się coraz bardziej zaawansowane i szkodliwe. Do najbardziej znanych należą:
W 2000 roku trojan ILOVEYOU spowodował straty sięgające 8,7 miliarda dolarów, rozprzestrzeniając się poprzez e-maile.
W 2013 roku Cryptolocker zasłynął jako ransomware, szyfrując dane na zainfekowanych komputerach i żądając okupu za ich odblokowanie.
Jak chronić się przed trojanami?
Profilaktyka jest kluczem do ochrony przed trojanami. Oto kilka podstawowych zasad, które warto stosować, aby zmniejszyć ryzyko infekcji:
- Regularnie aktualizuj oprogramowanie antywirusowe i system operacyjny.
- Nie otwieraj podejrzanych wiadomości e-mail ani załączników.
- Pobieraj aplikacje wyłącznie z legalnych i zaufanych źródeł.
- Unikaj korzystania z zewnętrznych urządzeń, które mogą być zainfekowane.
Usuwanie trojanów
Jeśli jednak doszło do infekcji, warto podjąć natychmiastowe działania, aby usunąć wirusa. Najskuteczniejszym sposobem jest użycie zaawansowanego oprogramowania antywirusowego, które przeprowadzi pełne skanowanie systemu i usunie złośliwe oprogramowanie. W razie potrzeby można także przywrócić system do stanu fabrycznego.
Na rynku dostępne są różne narzędzia, takie jak Bezpieczny Internet od Netii, które oferują zaawansowaną ochronę przed wirusami, w tym trojanami, i wyposażone są w zaporę ogniową oraz filtr antyspamowy.
Co warto zapamietać?:
- Rodzaje trojanów: Najpopularniejsze to backdoory, oprogramowanie szpiegujące, ransomware i bomby logiczne.
- Metody infekcji: Trojany rozprzestrzeniają się przez wiadomości e-mail, pobieranie aplikacji z nieoficjalnych źródeł oraz zainfekowane urządzenia zewnętrzne.
- Historia trojanów: ILOVEYOU z 2000 roku spowodował straty 8,7 miliarda dolarów; Cryptolocker z 2013 roku szyfrował dane i żądał okupu.
- Profilaktyka: Regularne aktualizacje oprogramowania, unikanie podejrzanych wiadomości i pobieranie aplikacji tylko z zaufanych źródeł są kluczowe dla ochrony przed trojanami.
- Usuwanie trojanów: Użycie zaawansowanego oprogramowania antywirusowego oraz przywrócenie systemu do stanu fabrycznego to skuteczne metody na usunięcie infekcji.
